Reload Blended Learning - een klassieker vindt zichzelf opnieuw uit

Blended learning is allang een klassieker in de leerwereld van bedrijven. Deze vorm van leren staat regelmatig bovenaan in relevante studies over het belang van bijscholingsprogramma's binnen bedrijven. Een van de belangrijkste redenen hiervoor is dat het concept zo flexibel is. De kern is eenvoudigweg de combinatie van klassikaal en online leren. 

Blended learning (ook geïntegreerd leren of hybride leren) wordt gewoonlijk gedefinieerd als de combinatie van traditionele vormen van leren (bv. face-to-face cursussen) met digitale vormen van leren. Het is gebruikelijk om een face-to-face seminar aan te vullen met e-learning modules - voor of na of synchroon met face-to-face onderwijs. Een wijdverbreid blended learning model is het "flipped classroom": hierbij wordt een e-learning module gebruikt om theoretische kennis over te brengen of om een uniforme kennisbasis te creëren voor alle lerenden. De daaropvolgende aanwezigheidsfase wordt gebruikt voor opleiding, discussie of reflectie over het geleerde.  

Bedrijven kunnen blended learning cursussen gebruiken om onder andere het verlet te verkorten. Bovendien kan het leren flexibeler en meer in overeenstemming met de behoeften worden georganiseerd en in het arbeidsproces worden geïntegreerd. De deelnemers kunnen op hun beurt vrij kiezen wanneer, waar en in welk tempo zij hun opleiding willen voortzetten dankzij de online modules.  

Het conventionele concept van blended learning is inmiddels echter ingehaald, zo niet ingehaald, door de realiteit. De Corona pandemie heeft dit aangetoond: Face-to-face leren werkt nu ook digitaal in het virtuele klaslokaal. Blended learning kan zelfs volledig online plaatsvinden. De dichotomie analoog versus digitaal is daarom niet langer geschikt als richtlijn.  

Onder invloed van technologische ontwikkelingen zijn steeds meer inhoud en formats online gegaan en zijn er nieuwe digitale media bijgekomen. Als gevolg daarvan worden in de praktijk steeds meer vormen van leren gemengd, zodat blended learning nu alles en niets kan omvatten.  

De conclusie: De doeltreffendheid van het blended learning-concept is niet gebaseerd op de combinatie van face-to-face en e-learning. Het is veeleer de mix zelf, d.w.z. de manier waarop de verschillende leermethoden didactisch in elkaar grijpen, die bepaalt of de leerdoelen worden bereikt. Daarom is de tijd rijp om de blended learning-aanpak bij te stellen. 

Succesvol blended learning, zoals wij dat verstaan, beweegt zich niet langer tussen de polen analoog en digitaal (bimodaal), maar in een open diversiteit (multimodaal). Dit opent nieuwe mogelijkheden om de leerdoelen van elke individuele werknemer en dus ook de doelstellingen van het bedrijf preciezer en effectiever te bereiken. In plaats van slechts twee parameters is er nu een heel scala om uit te kiezen: individueel versus sociaal, bijvoorbeeld, vooraf leren versus on the job, cursussen versus micro-learning, locatie-onafhankelijk versus locatie-afhankelijk. Met behulp van deze parameters kunnen "blended" leerscenario's veel preciezer worden ingericht volgens de leerdoelen en leerbehoeften van de individuele werknemers op een didactisch zinvolle manier. En dat is ook dringend nodig.  

Er worden dus niet alleen hogere eisen gesteld aan de doeltreffendheid van de opleiding en de tijdige ontwikkeling van competenties door de ondernemingen. Ook de eisen die werknemers stellen aan de leerervaring zijn door de digitalisering sterk toegenomen. Werknemers zijn gewend aan een brede gebruikerservaring uit het dagelijks leven - bijvoorbeeld van winkelplatforms of streamingdiensten - die veel verder gaat dan eerdere e-learning. Daarom verwachten zij dat bij digitaal leren ook instrumenten en methoden worden gebruikt die rekening houden met hun persoonlijke behoeften. 

Multimodaal gemengd leren wordt consequent ontworpen vanuit het perspectief van de deelnemer. Het houdt rekening met persoonlijke leerbehoeften en de individuele werkomgeving, omdat we weten: In de praktijk worden leerdoelen vaak niet bereikt omdat de leermogelijkheden niet aansluiten bij de werksituatie van de werknemers. Met als gevolg dat zij de opleiding saai vinden of gefrustreerd raken omdat zij het geleerde niet direct kunnen toepassen. Een goed blended learning-concept combineert dus leerinhoud en -methoden, ook met het doel een positieve leerervaring mogelijk te maken.  

Aan de hand van persona's, d.w.z. zeer nauwkeurig beschreven voorbeeld deelnemers, worden de eisen gedefinieerd, bijv: Welke taken hebben de medewerkers? Welke bedenkingen en zorgen drijven hen? Wat hebben ze nodig om hun werk te doen? Hoe ziet hun dagelijkse werkroutine eruit? Hoe communiceren ze met elkaar en hoe ondersteunen ze elkaar? De antwoorden op al deze vragen vloeien over in het blended learning-concept.  

Het uitgangspunt voor het desbetreffende blended learning-concept is de bedrijfsstrategie. De daarin verankerde doelen en de stappen die genomen moeten worden om ze te bereiken, bepalen de leerdoelen en daarmee de inhoud en de methoden van het blended learning-concept. De leerdoelen kunnen betrekking hebben op verschillende niveaus: individuele werknemers, teams, de hele organisatie, klanten, zakenpartners of andere externe belanghebbenden. Al deze factoren vormen de basis voor de selectie van individuele leermethoden en opleidingsmaatregelen.  

• Het blended learning-concept kan nauwkeuriger worden afgestemd op het bedrijf en de leerdoelen. Leren wordt effectiever. 
• Inhoud, blended learning-methoden en media kunnen meer worden aangepast aan individuele factoren zoals voorkennis, voorkeuren en de werkomgeving. Leren wordt meer vraaggericht.  
• De verschillende behoeften van het leren - overdracht van kennis, verdieping van begrip en toepassing in de praktijk - kunnen beter worden geïntegreerd. Leren krijgt continuïteit. 
• Leren kan diverser worden gemaakt, en plaatsonafhankelijk leren kan ook mogelijk zijn. Op die manier kunnen mogelijkheden worden benut die tot dusver niet zijn benut, bijvoorbeeld door informeel leren te bevorderen in sociale leergemeenschappen, door inhoud van collega's te cureren en te delen en door interne deskundigen zichtbaar te maken. Het leren wordt als effectiever ervaren. 
• Leerinhoud die relevant is voor de werkomgeving en dus direct kan worden toegepast, kan gerichter worden aangeboden dan met conventionele e-learningsystemen. De overdracht van leren en oefenen wordt verbeterd. 

Multimodaal gemengd leren beoogt de duurzaamheid en doeltreffendheid van permanente educatie te vergroten, in overeenstemming met de bedrijfsstrategie. Kenmerkend voor deze gepersonaliseerde en holistische aanpak zijn de volgende factoren:  

1. Focus op een alomvattend leerproces: 
   Leren wordt niet langer opgevat als een eenmalige opleiding, maar als een continu proces. Multimodale concepten gaan dus veel verder dan de initiële ontwikkeling van competenties. Dit gebeurt in de vorm van een leerreis. Dit beschrijft de weg van de lerenden door de verschillende fasen van het leerproces naar de gewenste gedragsverandering. 
2. Doordachte keuze van leervormen en -methoden: 
   Elke fase van het leerproces bestaat uit didactisch zinvol in elkaar grijpende bouwstenen. De bovenstaande parameters helpen bij de keuze van de formaten voor de verschillende leeractiviteiten. Daarnaast zijn er factoren zoals: Wat zijn de verwachtingen en ervaringen van de leerlingen? Ondersteunen de technische en bedrijfsculturele randvoorwaarden een succesvolle implementatie?  
3. De mogelijkheid om het leerproces in eigen hand te nemen: 
   Leerlingen worden in staat gesteld het leren aan te passen aan hun eigen behoeften en context (bijvoorbeeld door te kiezen tussen gemengde leervormen). Zij kunnen zelf bepalen hoe zij de gestelde doelen willen bereiken en wat zij daarvoor nodig hebben. Zij worden in hun navigatie ondersteund door ingangen van waaruit zij de leeractiviteiten zelf kunnen sturen. 
4. Naadloze integratie in de werkcontext: 
   De integratie van het leren in de werkcontext wordt conceptueel bekeken. De ontwikkeling van competenties vindt idealiter plaats tijdens het werkproces. Naarmate de werknemers worden ondersteund bij het onder de knie krijgen van de betreffende taken, neemt de overdracht van het leren en de acceptatie (sleutelwoord self-efficacy) toe. De technische uitrusting omvat dan ook digitale adoptieoplossingen die op het "moment van behoefte" direct in de toepassing de juiste hulp bieden.  

Een basisidee van het blended learning-concept is: Noch pure face-to-face training, noch e-learning alleen voldoen aan de eisen van de hedendaagse permanente educatie. De mix ("blend") moet het beste van de analoge en de digitale leerwereld distilleren: de persoonlijke interactie van face-to-face elementen met de flexibiliteit van e-learning. Multimodaal gemengd leren breidt dit didactische concept uit door de "troeven" van verschillende methoden en leervormen onbeperkt te gebruiken. Dit resulteert in duidelijke verschillen tussen de verschillende benaderingen: